W czasie homilii abp Marek Jędraszewski zauważył, że Środa Popielcowa i Wielki Post są echem wołania proroka Joela, który wzywał do nawrócenia do Boga przez „post i płacz, i lament”. Metropolita krakowski zaznaczył, że tradycja 40-dniowego postu przed świętami Zmartwychwstania rozpowszechniła się w IV wieku. Później początek Wielkiego Postu przesunięto na środę poprzedzającą pierwszą niedzielę tego okresu, żeby trwał on faktycznie 40 dni nie wliczając do niego niedziel. Środę Popielcową nazywano „caput Quadragesimae” – „głowa Czterdziestnicy”, w której centrum był obrzęd posypania popiołem. Arcybiskup wspomniał o zwyczaju zabierania popiołu do książeczek do nabożeństwa, żeby zanieść go domownikom, którzy nie mogli wziąć udziału w liturgii.

Metropolita zwrócił uwagę, że przyjmując popiół na głowę wierni słyszą dwa wezwania, które mówią o konieczności „stanięcia w prawdzie”. „Pamiętaj, że prochem jesteś i w proch się obrócisz” to echo słów Boga do Adama po jego grzechu, które opisują cielesno-materialną kondycję człowieka. Druga formuła „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię!” to słowa samego Chrystusa wypowiedziane na początku Jego publicznej działalności nawiązujące do moralno-duchowego wymiaru kondycji człowieka. Arcybiskup zauważył, że konieczność nawrócenia związana jest z grzesznością człowieka, ale Ewangelia jest Dobrą Nowiną dającą nadzieję na zbawienie. Odwołując się do nauczania św. Pawła metropolita zaznaczył, że wierzący są zbawieni dzięki wierze w krzyż i zmartwychwstanie Jezusa.

Nawiązując do tradycji wielkopostnych kościołów stacyjnych arcybiskup opisywał architekturę bazyliki św. Sabiny na Awentynie, od której rozpoczynano pielgrzymowanie w Rzymie. Do kościoła wiedzie brama cedrowa, na której znajduje się pierwszy znany na Zachodzie wizerunek Chrystusa ukrzyżowanego. We wnętrzu umieszczony jest fresk (pierwotnie była to mozaika) przedstawiający Chrystusa w chwale pośród świętych. – Przesłanie jednoznaczne – do chwały zmartwychwstania idzie się przez tajemnicę krzyża. Dla chrześcijan nie ma innej drogi – mówił abp Marek Jędraszewski.

Na koniec, cytując fragmenty tradycyjnej pieśni wielkopostnej, dramatu Karola Wojtyły „Hiob” i Listu do Kolosan św. Pawła, metropolita podkreślił, że „przez cierpienie człowiek staje się nowym stworzeniem, ale staje się takim wtedy, kiedy swoje cierpienie łączy ze zbawczymi cierpieniami Chrystusa”. – Złączmy ten czas święty z czasem Chrystusowego „kairos” – świętego czasu odnowy, przemiany, ugruntowania, nadziei – abyśmy z Chrystusem zmartwychwstali i hymn Mu chwały śpiewali bez końca – zachęcał metropolita krakowski.