W czasie homilii abp Marek Jędraszewski nakreślił historyczne tło wybuchu II wojny światowej. Zwrócił uwagę, że Pakt Ribbentrop-Mołotow był porozumieniem dwóch systemów totalitarnych, które programowo głosiły nienawiść do drugiego człowieka. – Ze strony hitlerowskich Niemiec było to dążenie do władzy Übermenschów – nadludzi nad światem – wszyscy inni jawili się jako podludzie, na zasadach rasizmu – przypominał metropolita krakowski. – Z drugiej strony totalitaryzm bolszewicki w imię walki klas, dążący do rządów nad światem w imię rewolucji komunistycznej; imperializm, który chciał się zemścić za klęskę 1920 r. – dodawał.

Arcybiskup zaznaczył, że o wojnie nie można mówić tylko w kategoriach geopolityki i historii ideologii. Podkreślił, że wojna to dramaty ludzi. W tym kontekście przywołał wspomnienia kapelana ks. Witolda Kiedrowskiego z pierwszych dni wojny na Pomorzu. –  Tylko ufność w Boże miłosierdzie i sprawiedliwość Bożą każe nam na nowo podejmować nasz los. Podejmować w duchu to, co mieli odwagę powiedzieć polscy biskupi 20 lat po zakończeniu wojny (…): „przebaczamy, prosimy o przebaczenie”. Tylko to nam zostaje. Tylko i aż to – podkreślał dodając, że za wybaczeniem musi iść zadośćuczynienie za wyrządzone krzywdy. 

– Modlimy się za Polskę, za naszych bohaterów znanych i bezimiennych, za tych wszystkich, których życie znane jest samemu Boga, za ich łzy, cierpienia, za złamane życie, za nadzieję; modlimy się za Europę, aby była budowana na fundamentach pokoju opartego o sprawiedliwość; modlimy się o zaprzestanie wojny na Ukrainie – kolejny przejaw rosyjskiego imperializmu; modlimy się za nas samych, abyśmy mieli świadomość, że Polska to jest Rzeczpospolita, czyli nasza wspólna sprawa i że dla tej sprawy nie dość poświęceń i zmagań, bo tylko w ten sposób jakoś odwdzięczymy się tym, którzy za Polskę oddawali swoje życie, począwszy od 1 września 1939 r. – modlił się na koniec abp Marek Jędraszewski.