Na początku homilii abp Marek Jędraszewski zwrócił uwagę na historyczne tło Bożego Narodzenia, które przywołują Ewangelie. – Ponieważ panujące wtedy pogańskie wierzenia i mitologie nie dawały żadnej realnej wizji szczęśliwości wiecznej, w Cesarstwie Rzymskim coraz powszechniej upatrywano sensu życia w zabawie, uciechach i przyjemnościach, co znalazło swój wyraz w słynnym haśle poety Juwenalisa „Panem et circenses” – „Chleba i igrzysk” – mówił metropolita krakowski podkreślając, że to w takim kontekście, na samym krańcu Imperium Rzymskiego, do prostych, ubogich pasterzy, przemówił anioł zapowiadając narodziny Zbawiciela.

– Zapewne pasterze spod Betlejem nie do końca zdawali sobie sprawę z tego, że to orędzie, ta Ewangelia, czyli Dobra Nowina, oznacza prawdziwy przełom w dziejach całej ludzkości. (…) Że ta przeniknięta niebiańskim blaskiem chwila raz na zawsze określiła koniec pogańskiego świata i pretensji jego władców do tytułu „boski” – mówił arcybiskup podkreślając, że dzięki Słowu, które stało się Ciałem, została odsłonięta najpiękniejsza prawda o człowieku i objawiony najbardziej głęboki humanizm.

Odwołując się do obrazu Leandro Bassano „Narodzenie i adoracja pasterzy” i „Prologu” św. Jana abp Jędraszewski podkreślił, że Chrystus jest światłością świata „oświecając każdego człowieka, na przekór prawdziwie pogańskim mrokom, w które pragnie zanurzyć się współczesny świat”. Tę prawdę Kościół głosi nieustannie, zwłaszcza w Święta Bożego Narodzenia. – Trzeba tylko do tej światłości zbliżyć się z pokorą i pozwolić rozświetlić się jej blaskiem. Tylko tyle i aż tyle. Trzeba pozwolić, aby blask bijący od Zbawiciela przepełnił nasze wnętrze – nasze myśli i uczucia – mówił metropolita krakowski.

Arcybiskup zwrócił uwagę, że Maryja, Józef i pasterze obecni ponad dwa tysiące lat temu w betlejemskiej grocie adorując Dzieciątko, wskazują na pierwsze podstawowe kryterium autentycznego humanizmu: ogromny szacunek wobec życia każdego dziecka – i to od chwili jego poczęcia. – Przecież Maryja, wypowiadając swe „fiat” wobec anioła Pańskiego, ukochała Jezusa, zanim się jeszcze narodził. Wszak Józef, przyjmując z miłością swą brzemienną Małżonkę, z nie mniejszą miłością przyjął również Dziecię, które nosiła w swym łonie – mówił abp Jędraszewski zaznaczając, że w rodzicach Jezusa można odnaleźć pierwowzór wszystkich rodziców, którzy głęboko radują się najpierw z poczęcia, a później z widoku małego, dopiero co narodzonego dziecka. – W ich wzruszeniu kryje się przeżycie jego kruchości i bezbronności, mieści się doświadczenie jego niewinności, wyraża się, na koniec, bezgraniczna wdzięczność wobec Boga Stwórcy, który zechciał obdarzyć ich udziałem w tworzeniu świata – mówił metropolita.

Abp Jędraszewski zaznaczył, że drugim przejawem humanizmu jest „piękne i szlachetne słowo”, które ludzie kierują do siebie nawzajem i które jest wyrazem dobroci serca i szacunku wobec bliźniego. – Takie słowo usuwa lęk i wprowadza pokój, na wzór słów samego Chrystusa, który mówi do każdej i każdego z nas: „Miejcie odwagę. Jam zwyciężył świat” (J 16, 33b) – mówił arcybiskup wskazując, że opisy narodzenia Jezusa pełne są takich właśnie słów – przenikniętych miłością i życzliwością.

– Klęcząc dzisiejszej Świętej Nocy przed żłóbkiem, w który została położona Boża Dziecina, adorując Ją i wysławiając, za przyczyną aniołów z Betlejem z żarliwością wielką prośmy Boga, naszego najlepszego Ojca, o łaskę autentycznego humanizmu – o dar męstwa i mocy w obronie życia każdego poczętego dziecka i o dar dobrego słowa, które niesie prawdziwy pokój i dobro – apelował abp Marek Jędraszewski, który homilię zakończył fragmentem ukochanej pastorałki św. Jana Pawła II „Oj, Maluśki, Maluśki”.