Odnosząc się do czytań mszalnych abp Marek Jędraszewski zwrócił uwagę, że Piotr nie rozumiał mesjańskiej misji Jezusa, bo myślał w kategoriach ludzkich, a nie Bożych. Metropolita krakowski podkreślił, że nawrócenie człowieka polega na naśladowaniu Chrystusa, który wskazuje konkretną hierarchię wartości, wzywa do ocalenia duszy. – Nawrócenie człowieka polega na tym, żeby wiedzieć o jaką stawkę rozgrywa się nasze życie i żeby za tym szła konsekwentna droga za Panem Jezusem. Możemy to w symboliczny sposób wyrazić słowami: nawrócić się na krzyż Pana Jezusa Chrystusa – mówił arcybiskup zaznaczając, że w tym kontekście nabierają znaczenia wydarzenia sprzed 65 lat w Trzebuni.

Metropolita odwołał się do swoich osobistych doświadczeń z Poznańskiego Czerwca 1956 r. Przypomniał, że robotnicy upominali się wówczas o godność życia, o prawo do chleba, do sprawiedliwości; upominali się także o uwolnienie kard. Wyszyńskiego i innych biskupów, a także o powrót religii do szkół. Komuniści potrzebowali wsparcia prymasa, aby uspokoić sytuację w kraju dlatego zapowiedzieli „dobrowolność pobierania nauki religii w szkołach podstawowych i średnich”. Gdy władze poczuły się silne, w 1958 r. minister oświaty podpisał Okólnik nr 26 w sprawie przestrzegania zasad świeckości szkoły, w którym m.in. zobowiązywał władze oświatowe i nauczycieli do usunięcia z klas lekcyjnych krzyży oraz przypominał, że „sprzeczne ze świeckim charakterem szkoły jest odmawianie modlitwy w szkole”, co było wstępem do procesu usuwania nauczania religii ze szkół zakończonego w 1966 r. Wywołało to masowy sprzeciw w społeczeństwie, czego przykładem są wydarzenia w Trzebuni. Gdy w tutejszej szkole zdjęto krzyże, zaprotestowali rodzice – wokół szkoły zebrało się ok. 500 osób. Doszło do aresztowań a potem do wyroków sądowych. O podżeganie do buntu oskarżono duchowieństwo.

Arcybiskup przypomniał też strajk uczniów Zespołu Szkół Zawodowych we Włoszczowej w listopadzie i grudniu 1984 r., w ramach którego młodzież domagała się ponownego zawieszenia w salach lekcyjnych krzyży usuniętych na polecenie dyrekcji. To w kontekście tych wydarzeń powstała oazowa pieśń “Nie zdejmę krzyża”, którą zacytował metropolita. – Oni prawdziwie się nawrócili. Oni zrozumieli czym jest krzyż. Dla nich był największą wartością – wbrew propagandzie komunistycznej, wbrew prześladowaniom. (...) Oni wiedzieli o co trzeba walczyć i jaka jest stawka tych zmagań – mówił abp Marek Jędraszewski. Zwrócił uwagę na bolesne domaganie się usunięcia krzyża z sali obrad Sejmu RP w czasie rządów lewicy czy propagowanie przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych ubiegłych rządów filmu o Polsce, na którym był Giewont bez krzyża.

Arcybiskup przypomniał słowa Jana Pawła II wypowiedziane pod Wielką Krokwią 6 czerwca 1997 r. Ojciec Święty mówił wówczas: “Nie wstydźcie się krzyża. (…) Brońcie krzyża, nie pozwólcie, aby Imię Boże było obrażane w waszych sercach, w życiu rodzinnym czy społecznym. Dziękujmy Bożej Opatrzności za to, że krzyż powrócił do szkół, urzędów publicznych i szpitali. Niech on tam pozostanie! Niech przypomina o naszej chrześcijańskiej godności i narodowej tożsamości, o tym, kim jesteśmy i dokąd zmierzamy, i gdzie są nasze korzenie. Niech przypomina nam o miłości Boga do człowieka, która w krzyżu znalazła swój najgłębszy wyraz”.

Metropolita dziękował Bogu za odwagę mieszkańców Trzebuni, którzy 65 lat temu upomnieli się o krzyż w szkole. Wyraził też wdzięczność za tych, którzy pamiętają o tamtych wydarzeniach. W tym kontekście wskazał na inicjatywę 2,5 metrowego kamiennego obelisku, zwieńczonego krzyżem i tablicą informacyjną, który stanął na skwerze przy szkole podstawowej w Trzebuni i został poświęcony po Mszy św. – Niech ten pomnik nieustannie przemawia wzywając do nieustannego także przemieniania naszych serc, ciągłego nawracania się, ciągłego kierowania naszych serc i myśli ku temu co prawdziwie Boże, abyśmy nie ulegali temu, co podpowiada świat i co tak często prowadzi nas na manowce. Brońcie krzyża! Brońcie w waszych sercach i na zewnątrz tego wszystkiego, co wiąże się ze świętym krzyżem Pana naszego Jezusa Chrystusa – zakończył metropolita krakowski.

Inicjatorem obchodów i budowy pomnika jest Oddział Górali Kliszczackich w Trzebuni Związku Podhalan w Polsce im. św. Jana Pawła II. Inicjatywę wsparł ksiądz proboszcz, Urząd Gminy Pcim z wójtem, dyrekcja Szkoły Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Trzebuni i oddział IPN w Krakowie.