Celem kongresu jest stawienie czoła poważnemu i coraz bardziej naglącemu problemowi zamykania kościołów i ich nowego przeznaczenia – wskazał kard. Gianfranco Ravasi prezentując inicjatywę. Kierowana przez niego Papieska Rada Kultury wraz z episkopatem Włoch oraz Papieskim Uniwersytetem Gregoriańskim jest organizatorem listopadowej konferencji o losie nieczynnych kościołów. Kard. Ravasi zauważa, że zjawisko to w Europie przybiera na sile szczególnie w takich krajach jak Francja, Belgia, Holandia czy Szwajcaria, ale mocno odczuwalne jest też w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Powodem zamykania kościołów jest coraz niższy przyrost naturalny, odczuwalna sekularyzacja społeczeństwa i odchodzenie ludzi od praktyk religijnych oraz spadek liczby kapłanów.

“65 tys. kościołów jest własnością parafii i diecezji. Ponadto ok. 25 tys. kościołów należy do państwa, do tego trzeba doliczyć świątynie będące w rękach osób prywatnych i zgromadzeń zakonnych, a tu nie mamy dokładnych danych. W sumie szacujemy, że we Włoszech jest ponad 100 tys. kościołów, z czego ok. 100 opuszczonych – mówi Radiu Watykańskiemu ks. Valerio Pennasso. – Wystarczy poszukać w internecie, by znaleźć ogłoszenia mówiące o sprzedaży świątyń. U nas nie są to jeszcze wielkie liczby. Jednak kiedy ludzie widzą, że miejsca w których zostali ochrzczeni czy się modlili stały się pubami, lodziarniami czy sklepami często są mocno zgorszeni. Już w 1992 r. episkopat Włoch wydał wskazówki, by opustoszałe kościoły przekazywać na cele kulturalne, zamieniać w biblioteki, archiwa, muzea. To jest bardziej odpowiednia zmiana, jeśli nie przeznaczenie na kult to przynajmniej na kulturę, dzieła społeczne czy szerzenie miłosierdzia”.

Do udziału w kongresie zostali zaproszeni przedstawiciele wszystkich episkopatów Europy, Ameryki Północnej oraz Oceanii. Poproszono ich o przygotowanie szczegółowego spisu kościołów w poszczególnych krajach, z konkretnym opisem aktualnej sytuacji danego miejsca kultu. Do tej pory na świecie nie przeprowadzono szczegółowych badań dotyczących nieczynnych miejsc kultu. Uzyskane w ten sposób dane mają być punktem wyjścia watykańskiego kongresu, który odbędzie się 29 i 30 listopada na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim pod hasłem: „Bóg już tu nie mieszka? Opuszczanie miejsc kultu i zintegrowane zarządzanie dziedzictwem kościelnym”. Przygotowaniom do tego wydarzenia towarzyszy specjalna akcja w mediach społecznościowych #nolongerchurches, której celem jest fotograficzne udokumentowanie nowego przeznaczenia kościołów, z naciskiem na dobre i ciekawe pomysły, doceniające wcześniejszą historię przerobionych świątyń.