„Ich codzienność jest nadal bardzo trudna. Mają ograniczony dostęp do pracy zarobkowej, opieki medycznej, bardzo trudne warunki mieszkaniowe. Dlatego Caritas Polska już od 2020 roku realizuje program Paczka dla Wenezueli” – mówi o uchodźcach z Wenezueli Anna Lasocka, koordynator ds. projektów pomocy humanitarnej i rozwojowej Caritas Polska. „Przekazujemy pomoc żywnościową, artykuły higieniczne, rozpoczęliśmy dystrybucję voucherów” – dodaje.

Wenezuela doświadcza od 2014 r. jednego z najcięższych kryzysów gospodarczych na świecie. PKB kraju skurczył się o 75%, a ponad 90% ludności żyje w ubóstwie. Wenezuelczycy decydują się na opuszczenie ojczyzny ze względu na hiperinflację (obecnie szacowaną na 400%, w 2018 r. ponad 65000% wg MFW), brak dostępu do żywności i opieki medycznej, przerwy w dostawach wody i prądu. Spośród ponad 7 mln osób, które opuściły Wenezuelę, blisko 2,5 mln przedostało się do Kolumbii, która jest jednak zbyt uboga, by poradzić sobie z napływem tak wielu uchodźców, i grozi jej kryzys humanitarny.

Pomoc spadła z nieba

„Głód. Nie dało się go wytrzymać” – mówi Mariana, która uciekła do Kolumbii z Wenezueli z mężem i dwójką dzieci. „Kiedy dotarłam tutaj, nie miałam nawet 40 kilogramów. Ale głównie chodziło o dzieci. Miałam moje dzieci i troje dzieci mojej siostry, która też wtedy była w Kolumbii. Było bardzo ciężko. Ja byłam tą, która musiała na wszystkich zarobić. Żyliśmy w jednym domu, siostra nie pracowała, a wszyscy musieli jeść. Zarabiałam pieniądze, jedliśmy potrawy bez przypraw, soli, oliwy, głód nam dokuczał” – opowiada.

„Pomoc spadła mi z nieba. Mogłam dzięki temu przeżyć, kupić jedzenie tak jak dawniej, obecnie pracuje tylko mój mąż. Dzięki Bogu i osobom, których nawet nie znam, otrzymałam tę pomoc” – dodaje Mariana.

Brak dostępu do żywności, pracy i lekarzy

Wenezuelscy uchodźcy, którzy wyruszają w drogę do Kolumbii, są narażeni na ataki uzbrojonych bojówek. Po przekroczeniu granicy często nie mogą zakupić żywności, umówić wizyty u lekarza ani legalnie pracować. Według badania ONZ z 2021 roku, aż 56% uchodźców ma problemy z dostępem do zatrudnienia i opieki zdrowotnej, a 64% z nich czuje się dyskryminowanych z powodu ucieczki z Wenezueli.

Bezpieczeństwo żywnościowe stanowi najpoważniejszy problem. W 2022 r. Kolumbia została wpisana przez FAO, czyli Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa, na listę 20 państw najbardziej zagrożonych klęską głodu. Ograniczony dostęp do żywności dotyka 7 mln mieszkańców Kolumbii, w tym 1 mln Wenezuelczyków. W minionym roku ceny artykułów spożywczych wzrosły o 27%, co tylko pogarsza sytuację. Szczególne niebezpieczeństwo dotyka dzieci, którym niedożywienie i brak dostępu do edukacji blokują możliwości rozwoju, oraz kobiety, które padają ofiarą przemocy i handlu ludźmi. FAO apeluje o pomoc gotówkową dla potrzebujących, a także dostawy nasion i nawozów, poprawę zaopatrzenia w wodę, utworzenie banków żywności, pomoc weterynaryjną dla zwierząt.

„Musieliśmy emigrować, bo zarabiając płacę minimalną nie dało się przeżyć, nawet wyrabiając nadgodziny. Ci, którzy do tej pory żyli spokojnie, musieli walczyć o przetrwanie” – mówi Mayerlin, Wenezuelka, która od trzech lat mieszka z rodziną w Kolumbii. „Najtrudniej było się zaadaptować. Kiedy, wychodziłam na ulicę, ludzie postrzegali mnie jako inną, czułam ciężar bycia ocenianą. Nic nie wiesz, niczego nie znasz, tęsknisz za rodziną. To było dla mnie najtrudniejsze. Później, gdy się przyzwyczaiłam, zaufałam mojej sąsiadce, było już łatwiej” – dodaje.

Paczki i bony na zakupy

W reakcji na sytuację uchodźców z Wenezueli w 2020 r. Caritas Polska wraz z lokalnymi partnerami – Jeronimo Martins Colombia i Caritas Kolumbia – uruchomili program pomocy humanitarnej Paczka dla Wenezueli. Został on skierowany do najuboższych Wenezuelczyków mieszkających w kolumbijskich regionach Norte de Santander, Bogoty i Soachy. Po pierwszej edycji programu wartość przekazywanego wsparcia rosła.

„Nasza pomoc jest skierowana przede wszystkim do osób starszych, chorych, rodzin wielodzietnych, a także samotnych matek. Planujemy dystrybucję ponad 3 tys. paczek z żywnością oraz 3 tys. voucherów żywnościowych. W sumie przekażemy pomoc o wartości 200 tys. euro” – mówi Anna Lasocka. Kolejne 200 000 euro przekaże Jeronimo Martins. W 2023 roku pomoc żywnościowa dotrze do blisko 11 tysięcy osób – nie tylko Wenezuelczyków, lecz również najuboższych Kolumbijczyków.

Jaka pomoc jest potrzebna w 2023 roku?

Każda Paczka dla Wenezueli zawiera produkty o długim terminie przydatności do spożycia, takie jak ryż, cukier, kawa, olej, fasola, a nawet czekolada. Łącznie to aż 23 kg żywności. Tegoroczna pomoc będzie polegała na dostawach bonów żywnościowych i środków higienicznych, promocji dobrych praktyk higienicznych oraz działaniach integracyjnych w regionach Cundinamarca oraz Norte de Santander.

Doraźne wsparcie żywnościowe pozwala najbardziej potrzebującym na zaspokojenie podstawowych potrzeb. Jak pokazuje monitoring programu, już tyle wystarcza na podniesienie poziomu życia Wenezuelczyków. Jednak potrzebne jest dalsze wsparcie, w tym poprawa dostępu do opieki medycznej, zapobieganie chorobom zakaźnym oraz strategie integracji uchodźców.

„Jestem wdzięczna za waszą pomoc. Nie tylko dla nas, ale dla wszystkich, którzy ją otrzymali. Dużo osób żyje w warunkach gorszych od naszych. Dziękuję bardzo i niech Bóg Was błogosławi” – mówi Mayerlin.

Jak pomóc?

Pomoc dla potrzebujących można przekazać:

• Dokonując wpłaty na stronie caritas.pl/wenezuela
• Wpłacając dowolną kwotę na konto: 70 1020 1013 0000 0102 0002 6526 (Bank PKO BP S.A.) lub 77 1160 2202 0000 0000 3436 4384 (Bank Millenium S.A.),
• tytuł wpłaty: WENEZUELA
• Wysyłając SMS o treści WENEZUELA pod numer 72052 (koszt 2,46 zł)