Małopolska
Krakowskie obchody 75. rocznicy śmierci gen. Sikorskiego
fot. Małopolski Urząd Wojewódzki
4 lipca 1943 r. w katastrofie lotniczej w Gibraltarze zginął gen. Władysław Sikorski, premier Rządu RP na Uchodźstwie i Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych. W Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie zainaugurowano krakowskie obchody 75. rocznicy jego śmierci. Ich częścią jest wystawa „Polskie dzieci w Iranie w latach 1942-1945. Konsekwencje układu Sikorski – Majski” przygotowana z inicjatywy wojewody małopolskiego Piotra Ćwika. Można ją oglądać od poniedziałku w budynku MUW (Kraków, ul. Basztowa 22, I piętro, korytarz przy gabinecie wojewody).
Ekspozycję otworzył wicewojewoda Józef Gawron. W wydarzeniu udział wzięli również: Joanna Florkiewicz-Kamieniarczyk – dyrektor Wydziału Rewaloryzacji Zabytków Krakowa i Dziedzictwa Narodowego MUW, Aleksandra Szemioth – prezes Zarządu Związku Sybiraków Oddział w Krakowie, a także dr hab. Hubert Chudzio, prof. UP – dyrektor Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń.
– 75. rocznica śmierci gen. Sikorskiego jest okazją, żeby zwrócić uwagę na tę wielką postać. Wystawa, którą dziś uroczyście otwieramy, wskazuje na jeden bardzo istotny aspekt. Te tysiące osób, które wyszły ze Związku Sowieckiego, niosły później w sobie to przesłanie niepodległości i wolności. Jeśli dziś jesteśmy niepodlegli, to właśnie dzięki tej uratowanej części Polaków, którzy byli przekonani, że trzeba wybić się na suwerenność – powiedział wicewojewoda małopolski Józef Gawron.
Wystawa prezentuje losy deportowanych Polaków, którzy wydostali się m.in. z Syberii na mocy amnestii, po podpisaniu 30 lipca 1941 r. polsko-radzieckiego układu Sikorski – Majski. Jak można przeczytać na jednej z plansz, „na skutek umów między polskim rządem emigracyjnym i aliantami, w 1942 roku armia polska w liczbie ok. 80 tys. ludzi została przetransportowana do Iranu, do wolnego świata. Razem z nią złowrogie państwo Stalina opuściło też prawie 40 tys. cywili, głównie kobiet i dzieci. Dla nich Iran stał się miejscem wybawienia. (...) Polskie ośrodki funkcjonowały w Teheranie, Ahwazie, Meszhedzie i Isfahanie. Nie bez przyczyny właśnie Isfahan nazywany był »miastem polskich dzieci«”.
Ekspozycję przygotowało Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń, które zostało powołane przez Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Środki na wykonanie wystawy pochodziły z budżetu Wojewody Małopolskiego.
W ramach obchodów 75. rocznicy śmierci gen. Sikorskiego 4 lipca 2018 r. o godz. 17.30 zostanie również odprawiona msza święta w bazylice archikatedralnej na Wawelu. Po niej nastąpi uroczysty apel na placu przed katedrą i złożenie kwiatów w krypcie św. Leonarda, gdzie spoczywa gen. Sikorski.
Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń organizuje natomiast 4 lipca 2018 r. dzień otwarty. Wezmą w nim udział uczniowie czterech małopolskich szkół noszących imię gen. Władysława Sikorskiego. W Forcie Skotniki będzie obecna również młodzież ze Szkoły Podstawowej w Krzęcinie, której krakowski oddział Związku Sybiraków ufundował sztandar w ramach wdzięczności za wielką pomoc i sympatię okazywaną Sybirakom od lat.