Arcybiskupa powitał kapelan Związku, ks. Jan Gacek. Stwierdził, że ten dzień to okazja by podziękować Bogu za 100 lat istnienia Związku Podhalan i poprzez wstawiennictwo Maryi, Gaździny Podhala zanosić swe modlitwy o wszelkie potrzebne dla ojczyzny łaski. Poprosił metropolitę o przewodniczenie uroczystej Eucharystii.

W homilii skierowanej do zebranych arcybiskup nawiązał do słów z księgi Koheleta, zgodnie z którymi wszystko jest marnością. Dni człowieka są wypełnione cierpieniem, to co czyni wiąże się z utrapieniem, nawet noc nie przynosi spokoju dla jego serca, a z jego pracy korzysta ktoś inny. Ta starożytna mądrość została przez współczesną filozofię nazwana absurdem: „absurdem jest to, żeśmy się urodzili i absurdem, że pomrzemy”. Perspektywa ta wynika z braku odniesienia swego życia do Boga i odrzucenia Jego istnienia.

Potwierdza to w swym nauczaniu Jezus, który mówił, że człowiek gromadzący dobra na ziemi zaraz wszystko może stracić. Należy być bogatym przed Bogiem i dla Niego gromadzić skarby, troszcząc się o najważniejsze wartości: rodzinę i ojczyznę. – Taki człowiek, bogaty przed Bogiem może odważnie patrzeć w przyszłość, niezależnie od przemijania, cierpień i trudności jakie przyjdzie mu pokonywać. To fundament, na którym musi wznosić się gmach naszego życia, by ostał się w chwili zawieruchy i powodzi. Jest on budowany na Chrystusie, który jest Skałą, a jego szczególnym wyrazem jest krzyż – powiedział metropolita.

Przypomniał o niezwykłej działalności duszpasterskiej pierwszego proboszcza w Zakopanem, ks. Józefa Stolarczyka, który zainicjował rozbudowę kościoła, utworzenie pierwszego cmentarza i założenie szkoły. Wikariusz, którzy przejął jego obowiązki, ks. Kazimierz Kaszelewski zaproponował by wznieść krzyż na Giewoncie na pamiątkę 1900. rocznicy urodzin Jezusa. Wszyscy którzy na niego spoglądają wiedzą, gdzie kierować swe myśli i jak przemieniać świat na Boży obraz.

Na tym fundamencie powstał Związek Górali, którego działalność miała wpływ na kulturę, oświatę, ekonomię, realizował on także cele narodowo-niepodległościowe. Na mocy przemian dokonujących się w Europie w 1918 roku powstał skrawek wolnej Ojczyzny: Rzeczpospolita Zakopiańska, która następnie włączyła się w struktury nowego państwa. Jej prezydentem został Stefan Żeromski, a zastępcą Franciszek Pawlica. Podjęta rezolucja mówiła o wierności wobec Polski, posłuszeństwie, gotowości do poniesienia ofiary i stworzeniu Organizacji Narodowej w Zakopanem. Metropolita przypomniał, że podczas IV Zjazdu Związku Górali w 1919 roku podjęto uchwałę o przekształceniu go w Związek Podhalan. Przetrwał on sto lat, ponieważ był budowany na Chrystusie.

Arcybiskup wskazał, że krzyż na Giewoncie scala w sobie wszystkie najważniejsze wartości i stale przypomina słowa św. Pawła, by dążyć do tego, co znajduje się w górze, gdzie przebywa Chrystus oraz mieć nadzieję na ukazanie się w chwale razem z Nim. Konsekwencją tego jest zerwanie z tym co przyziemne i złe, a także życie w prawdzie. Metropolita poprosił, by żyć w prawdzie bez względu na poniesioną cenę. – To wszystko by spełnić te słowa, które przekazał na w „Tryptyku Rzymskim” niedługo przed swoją śmiercią św. Jan Paweł II. (…) Zatoka lasu zstępuje/ w rytmie górskich potoków…/ Jeśli chcesz znaleźć źródło,/ musisz iść do góry, pod prąd./ Przedzieraj się, szukaj, nie ustępuj – zakończył.

Związek Podhalan to organizacja zrzeszająca rodowitych górali i sympatyków związanych z subregionami przez nich zamieszkałymi. Służy on ojczyźnie poprzez troskę o kulturalny i materialny rozwój regionu, ochronę wartości krajobrazu i środowiska naturalnego. Związek funkcjonuje w dwunastu subregionach góralszczyzny. Wyrósł on z Galicyjskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, Związku Górali i podległej mu Akademickiej Sesji Podhalan, powstał podczas IV Zjazdu w Nowym Targu 3-4 sierpnia 1919 r. Od 1973 roku jego oficjalną siedzibą jest Dom Podhalański im. Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Władysława Orkana w Ludźmierzu.