Na początku konferencji głos zabrał ks. Zbigniew Bielas, rektor Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach. – Podczas tego spotkania pragniemy przypomnieć ostatnią pielgrzymkę Jana Pawła II do Ojczyzny, właściwie do Małopolski – obejmowała ona bowiem Kraków oraz Kalwarię Zebrzydowską i trasę przejazdu papamobile po drogach naszego regionu oraz spojrzeć na papieski Akt jako na jedno z najważniejszych wydarzeń pontyfikatu św. Jana Pawła II i niejako jego zwieńczenie, które dokonało się w nowej łagiewnickiej świątyni 17 sierpnia 2002 roku – mówił ks. Bielas.

Długa droga 

Dr Ewa Czaczkowska (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) przedstawiła w swoim referacie długą drogę do zawierzenia świata Bożemu miłosierdziu. – Sześćdziesiąt lat. Tyle czasu upłynęło od momentu, gdy Karol Wojtyła po raz pierwszy dowiedział się o s. Faustynie Kowalskiej do dnia zawierzenia świata Bożemu Miłosierdziu w 2002 r.”. Podkreśliła rolę jaką odegrał Karol Wojtyła w rozwoju kultu w latach 1942-1978 i odwołaniu zakazu kultu Bożego miłosierdzia w formach podanych przez s. Faustynę Kowalską. „W kwietniu 1978 r. rozpoczął się nowy okres rozwoju kultu Bożego Miłosierdzia i starań o to Karola Wojtyły, od 16 października – Jana Pawła II. 22 listopada 1981 r., w dniu ponownego pobytu w Collevalenza i spotkaniu z matką Speranzą, papież Wojtyła wyznał: ‘Od samego początku mojej posługi Piotrowej w Rzymie uważałem, że głoszenie tego orędzia [Bożego Miłosierdzia – przyp.ecz.] to moje szczególne zadanie. Wyznaczyła mi je Opatrzność w dzisiejszej sytuacji człowieka, Kościoła i świata. Rzec by można, że to właśnie ta sytuacja wyznaczyła mi to orędzie jako moje zadanie przed Bogiem’.

Wątki biblijne

Ks. dr hab. Wojciech Węgrzyniak (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II) przedstawił biblijne motywy Aktu zawierzenia świata Bożemu Miłosierdziu. Podkreślił, że tekst papieskiej modlitwy jest bardzo mocno osadzony w Piśmie Świętym i to na najważniejszych prawdach objawionych przez Boga światu. – Tekst ma swoje źródło w Piśmie Świętym, czyli w objawionym słowie Boga. Czerpie z natchnionych ksiąg w sposób obfity, wybierając te pojęcia i prawdy, które są centralnymi tematami naszej wiary: Bóg, objawienie w Jezusa, miłość w Duchu Świętym, grzech, zawierzenie, zbawienie, miłosierdzie. Używając terminu „trójjedyny” wprowadza nas jednocześnie w dziedzictwo Kościoła, który słowami Jana Pawła II wyraził się o miłosierdziu w następujący sposób: „Jeśli niektórzy teologowie twierdzą, że miłosierdzie jest największym wśród przymiotów i doskonałości samego Boga, to Biblia, Tradycja i całe życie z wiary Ludu Bożego, dostarcza z pewnością swoistego pokrycia dla tego twierdzenia” – mówił ks. Węgrzyniak.

Prelegent podkreślił, że Akt zawierzenia świata Bożemu miłosierdziu to modlitwa wciąż niewystarczająco doceniona i podał przyczyny tego faktu, m.in.: coraz więcej ludzi przestaje wierzyć w Boga a tym bardziej przestaje wierzyć, że ta tajemnicza istota, która miałaby stworzyć świat, miałaby być naszym ojcem, nie ma miłosierdzia bez nędzy, bez świadomości ciężaru grzechu, im mniej wierzymy w ciężar grzechu, tym rzadziej szukamy miłosierdzia. Akt zawierzenia zakłada, że człowiek potrafi przyznać się do błędu, uznać swoją winę, stąd mówi do Boga „pochyl się nad nami grzesznymi”, czy „ulecz naszą słabość”. Tylko człowiek świadomy swego grzechu, będzie prosił Boga o miłosierdzie. Problem polega jednak na tym, że coraz trudniej spotkać ludzi, którzy przyznają się do winy.

Różne konteksty

Ks. prałat dr Paweł Ptasznik, przewodniczący Rady Administracyjnej Fundacji Jana Pawła II, rektor kościoła św. Stanisława BM w Rzymie przedstawił referat: „Akt zawierzenia świata Bożemu miłosierdziu – kontekst teologiczny, eklezjalny i społeczny” – Był to prorocki akt skierowany do wszystkich mieszkańców świata, apostolskie przesłanie nadziei zakorzenione w ewangelizacyjnej misji Kościoła na przełomie tysiącleci – mówił, podkreślając, że w tamtym szczególnym czasie, gdy Jan Paweł II przybył do Polski, potrzeba było znaku – proroczego gestu – który wskazałby na źródło nadziei i mocy, obudził nowy entuzjazm wiary. – Wydaje się, że Akt zawierzenia Bożemu miłosierdziu był właśnie takim znakiem dla Kościoła. Jan Paweł II zdaje się to potwierdzać w słowach, które poprzedziły ten akt: „chcemy wyznać, że nie ma dla człowieka innego źródła nadziei, jak miłosierdzie Boga. Pragniemy z wiarą powtarzać: Jezu, ufam Tobie! To wyznanie, w którym wyraża się ufność we wszechmocną miłość Boga, jest szczególnie potrzebne w naszych czasach, w których człowiek doznaje zagubienia w obliczu wielorakich przejawów zła. Trzeba, aby wołanie o Boże miłosierdzie płynęło z głębi ludzkich serc, pełnych cierpienia, niepokoju i zwątpienia, poszukujących niezawodnego źródła nadziei. Dlatego przychodzimy dziś tu, do łagiewnickiego sanktuarium, aby na nowo odkrywać w Chrystusie oblicze Ojca, który jest «Ojcem miłosierdzia oraz Bogiem wszelkiej pociechy» – podkreślił ks. Ptasznik.

W perspektywie Bożego Miłosierdzia

„Akt zawierzenia w perspektywie kultu Bożego Miłosierdzia i chrześcijańskiej duchowości” – to temat wykładu ks. dr hab. Andrzeja Dobrzyńskiego, dyrektora Ośrodka Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II z Rzymu. -Akt zawierzenia świata Bożemu miłosierdziu wskazuje na tajemnicę odkupienia, w której wszyscy uczestniczymy, wszystkie pokolenia ludzkości, ponieważ Syn Boży zjednoczył się z każdym człowiekiem i za każdego ofiarował swoje życie. Jest on modlitewnym wołaniem o miłosierdzie dla świata, czyli dla całej rodziny ludzkiej i dla każdego człowieka, ale także zobowiązaniem do działania. Uczy odpowiedzialności za zbawienie ludzi, inspiruje do pojednania i przebaczenia oraz do ewangelicznego świadectwa życia i pobudza wyobraźnię miłosierdzia. Ks. Dobrzyński mówił dalej: – Profesor Witold Cęckiewicz, projektant łagiewnickiej bazyliki, podkreślił, że w jej architekturze wykorzystano światło dzienne, zwłaszcza to padające z góry na prezbiterium, by skierować uwagę przychodzących osób przede wszystkim na obraz Jezusa miłosiernego, ołtarz i tabernakulum w kształcie globu. „Akt zawierzenia świata Bożemu miłosierdziu” można porównać do takiego strumienia światła, które pozwala odsłonić miłosierdzie w historii zbawienia i poczuć się jej uczestnikiem.

„Bóg bogaty w miłosierdzie”

Ks. dr Stanisław Mieszczak SCJ podjął temat „Bóg bogaty w miłosierdzie” – liturgiczne aspekty pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny i przesłanie o Bożym Miłosierdziu. -Pielgrzymka św. Jana Pawła II do Polski w roku 2002 była rzeczywiście ósmą i ostatnią do Ojczyzny. Jej główne przesłanie było głoszone nie tylko słowem ale także przez ustanowienie znaków, które ukazywały jasno prawdę, że Bóg jest bogaty w miłosierdzie. Tymi wymownymi znakami było ustanowienie sanktuarium Bożego Miłosierdzia przez poświęcenie nowego kościoła w Łagiewnikach, ukazanie sposobu realizacji drogi miłosierdzia przez beatyfikację biskupa, prezbitera, zakonnika misjonarza i siostry zakonnej oraz podkreślenie roli Maryi w przyjęciu łaski i realizacji drogi miłosierdzia. Prawda tego przesłania papieskiego została przesłoniona nieco przez emocje, które towarzyszyły tej pielgrzymce, ale dzisiaj otrzymujemy nową szansę, by na nowo spojrzeć na te zbawienne chwile.

Światowe centrum 

Dr Franciszek Mróz (Instytut Geografii, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie) przedstawił Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach, jako światowe centrum kultu Bożego Miłosierdzia, w przestrzeni pielgrzymowania Polski, Europy i świata. – Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach należy do grupy 30 najważniejszych chrześcijańskich ośrodków pielgrzymkowych oraz do grupy 60 głównych centrów pątniczych wszystkich religii na świecie (tab. 1). W ostatnich latach (przed wybuchem pandemii COVID-19) sanktuarium odwiedzało w ciągu roku około 2 mln pielgrzymów z ponad 90 krajów świata – powiedział.

Kończąc swoje wystąpienie Mróz przywołał zdanie prof. Franciszka Ziejki, byłego rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, który jeszcze przed zakończeniem budowy nowej bazyliki Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach napisał, że to sanktuarium będzie nowym – wspaniałym klejnotem korony Krakowa. – Z perspektywy dwudziestu lat od konsekracji nowej bazyliki i zawierzenia świata Bożemu Miłosierdzia, można śmiało stwierdzić, że sanktuarium Bożego Miłosierdzia jest bezcennym klejnotem nie tylko korony Krakowa – miasta Bożego Miłosierdzia, ale także również duchowej korony Polski i chrześcijańskiego świata. Sanktuarium w Krakowie-Łagiewnikach ma wszystkie atuty, aby jego duchowy blask był stale żywy i oświecał nowe miejsca i pokolenia wiernych na świecie – podkreślił geograf.

Zawierzenie Bożemu Miłosierdziu 2002-2022

Ks. Mateusz Wyrobkiewicz (Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach) przedstawił zebranym w Auli św. Jana Pawła II wszystko to, co przez 20 lat wydarzyło się, a co było związane z Aktem zawierzenia świata Bożemu Miłosierdziu. Ukazał wymiar światowy, diecezjalny i parafialny przedstawiając kraje, diecezje, parafie, a także inne grupy społeczne, duszpasterskie, które w tym czasie zawierzyły się Bożemu Miłosierdziu. Mówił także o tym, co zrobiło Sanktuarium Bożego Miłosierdzia, by papieska modlitwa rozpowszechniła się na całym świecie.- Zebrane w tym wystąpieniu informacje – a na pewno nie są one całościowe, bo wciąż docierają do nas nowe – w sposób klarowny pokazują, że wołanie św. Jana Pawła II sprzed 20 lat zostało usłyszane w różnych zakątkach świata i naszej Ojczyzny. Liczne grupy przybywające do łagiewnickiego Sanktuarium oraz gromadzące się w swoich wspólnotach lokalnych powierzały siebie i swój los opiece Miłosiernego Ojca, zawierzając Mu losy swoje i całego świata. Wielu z nich czyniło to słowami papieskiego Aktu. Widzieliśmy to w czasie przeżywanego Roku Miłosierdzia, a także bardzo mocno w pełnym niepokoju czasie pandemii. Dało się bardzo mocno odczuć potrzebę wołania o Boże Miłosierdzie wówczas, gdy za naszą wschodnią granicą rozgrywał się i nadal trwa dramat wojny. Dzięki rocznym przygotowaniom do 20-lecia zawierzenia świata Bożemu Miłosierdziu odkryliśmy jak bardzo wiele miejsc na świecie, często dotąd dla nas nieznanych, modli się każdego dnia, wypowiadając słowa, które po raz pierwszy dwadzieścia lat temu wypowiedział Ojciec Święty Jan Paweł II. Te prorocze słowa papieskiego Aktu zawierzenia stały się impulsem, do tego, aby na całym świecie ludzie różnych kultur i różnych języków jednym głosem wołali „Boże Ojcze Miłosierny […] Tobie zawierzamy dziś losy świata i każdego człowieka” – zakończył swoje wystąpienie ks. Wyrobkiewicz.

Akt zawierzenia – 20 lat później…

Ks. Zbigniew Bielas, rektor Sanktuarium podsumował czas przygotowań do 20. rocznicy zawierzenia świata Bożemu Miłosierdziu i świętowanie jubileuszu w Łagiewnikach i w różnych miejscach świata. – Dziś dziękujemy za ten niezwykły czas, który uświadomił nam wszystkim, jak wielkie jest Boże Miłosierdzie i nie ma granic… Dotarliśmy do wyznaczonego rok temu celu, ale ufamy, że to dopiero początek naszej wspólnej Drogi Miłosierdzia. Cieszymy się, że pamiątką tego roku jubileuszowego będzie tekst całego Aktu zawierzenia, który umieściliśmy na ścianie naszej Bazyliki. Teraz każdy Pielgrzym, który przybywa będzie mógł odmówić słowa tej wspaniałej modlitwy wspólnie z innymi oraz indywidualnie. Jak udało się nam dowiedzieć w archidiecezji lwowskiej właśnie w pierwszą niedzielę Adwentu rozpoczyna się Rok Miłosierdzia, a w Australii za rok będzie miało miejsce zawierzenie Bożemu Miłosierdziu tego kontynentu – powiedział i dodał: -Wyrażamy wdzięczność wszystkim, którzy zaangażowali się w tę niezwykłą inicjatywę „Miłosierdzie nadzieją dla świata” i tworzyli z nami wspólnotę modlitwy, która połączyła kontynenty jak na tabernakulum w łagiewnickiej Bazylice. Nasze serca radują się z faktu, że udało się wysłać w świat „iskrę miłosierdzia” z Łagiewnik przy okazji tej rocznicy i przypomnieć w tym niespokojnym czasie, że „w miłosierdziu Boga świat znajdzie pokój a człowiek szczęście”.

Panel dyskusyjny

Na koniec części naukowej ks. dr Jan Dohnalik (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) poprowadził panel dyskusyjny: „W jakim wymiarze orędzie Bożego Miłosierdzia i Akt zawierzenia Bożemu Miłosierdziu mogą wyznaczyć kierunek programu duszpasterskiego dla współczesnego Kościoła w Polsce i na świecie?”. Do dyskusji zostali zaproszeni: ks. prof. Jan Machniak, ks. dr hab. Klimek, ks. Janusz Iwańczuk z diecezji opolskiej oraz ks. Jan Sopicki, rektor Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Rio de Janeiro (Brazylia), ks. Stanisław Filipek, misjonarz z Burkina Faso, ks. Wojciech Zubkowicz, kustosz Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Slavkowicach (Czechy) oraz ks. Krzysztof Hermanowicz, przełożony Regii Bożego Miłosierdzia z Francji.

Spełnione pragnienie

Konferencja naukowa, która odbyła się w ostatnim dniu roku liturgicznego stanowiła podsumowanie i zwieńczenie zaangażowania Czcicieli Bożego Miłosierdzia z całego świata. Cieszymy się, że w ten sposób spełniły się słowa zawarte w zakończeniu pierwszego rozważania Księdza Arcybiskupa Marka Jędraszewskiego: „Od czasu konsekracji Świątyni Bożego Miłosierdzia każdego dnia, w czasie każdej Mszy świętej odmawia się Akt zawierzenia świata Bożemu Miłosierdziu. Miłosiernemu Bogu poleca się wtedy wszystkie cierpienia, niepokoje i zagrożenia współczesnego świata, a także wszystkie jego nadzieje. Dlatego też osoby związane z tą łagiewnicką Świątynią, które czują się zobowiązane i powołane do tego, by zgodnie ze słowami św. Jana Pawła II Wielkiego rozniecać iskrę Bożej łaski i być świadkami miłosierdzia, serdecznie zapraszają wszystkich Czcicieli Bożego Miłosierdzia, aby przez kolejne miesiące – aż do sierpnia 2022 roku – rozważać słowa zawarte w Akcie zawierzenia świata Bożemu Miłosierdziu. Ich największym pragnieniem jest bowiem to, aby za rok, w dwudziestą rocznicę ogłoszenia tego Aktu, jak najwięcej ludzi na całym świecie, patrząc wprost w oczy Chrystusa Miłosiernego, samą głębią swych serc i umysłów mogło powiedzieć: Jezu, ufam Tobie!”.

Organizatorami konferencji są: Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach oraz Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach. Patronatem honorowym objęli konferencję Ksiądz Arcybiskup Marek Jędraszewski, Metropolita Krakowski oraz Witold Kozłowski, Marszałek Województwa Małopolskiego, a patronatem naukowym – Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie.