Opis tego wydarzenia znajdujemy w pierwszym rozdziale Ewangelii św. Łukasza. Cudowne poczęcie Jana (jego matka Elżbieta była wcześniej bezpłodna) jest zapowiedziane Maryi przez archanioła Gabriela jako znak, że "dla Boga nie ma nic niemożliwego" (Łk 1, 37).

Jan przyszedł na świat sześć miesięcy przed Jezusem, prawdopodobnie w Ain Karim – miasteczku położonym ok. 7 km na zachód od Jerozolimy. Tam też Maryja odwiedziła będącą w szóstym miesiącu ciąży Elżbietę, która na widok swej krewnej powiedziała: "A skądże mi to, że matka mojego Pana przychodzi do mnie. Oto gdy zabrzmiał w moich uszach głos twojego pozdrowienia poruszyło się dzieciątko w mym łonie". Ojcowie Kościoła tłumaczyli te słowa tym, że Jan podskoczył z radości, czując bliskość Pana.

Ojciec Jana, Zachariasz, był kapłanem kultu żydowskiego. Nie uwierzył natychmiast w zapowiedź nieoczekiwanego już ojcostwa, które przekazał mu archanioł Gabriel i dlatego pozostał niemy, aż do dnia obrzezania dziecka, któremu wraz żoną nadali imię wskazane przez Boga, czyli Jan, co oznacza "Pan sprawia łaskę". Z okazji narodzin syna Zachariasz uwielbiał Boga słowami, które po dziś dzień powtarzamy w porannej modlitwie Kościoła (jutrzni). Kapłan sławi w nich wypełnienie się obietnic mesjańskich i wita swego syna jako proroka, który przed obliczem Pana będzie szedł i gotował mu drogę w sercach ludzkich.

Sam Jezus będzie później mówił o Janie używając tych określeń: "On jest tym, o którym napisano: Oto Ja posyłam mego wysłańca przed Tobą, aby Ci przygotował drogę. Zaprawdę, powiadam wam: Między narodzonymi z niewiast nie powstał większy od Jana Chrzciciela. Lecz najmniejszy w królestwie niebieskim większy jest niż on" (Mt 11, 10-11).