W obecności kilkuset słuchaczy, w auli Auditorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie 9 października 2018 r. rozpoczęła się międzynarodowa konferencja naukowa „Papież zza żelaznej kurtyny. Wpływ pontyfikatu Jana Pawła II na państwa i Kościoły bloku sowieckiego”, zorganizowana przez Instytut Pamięci Narodowej oraz NEB, czyli węgierski Komitet Pamięci Narodowej (Nemzeti Emlékezet Bizottság) z okazji 40. rocznicy wyboru kard. Karola Wojtyły na głowę Kościoła.

Na wstępie sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Andrzej Dera odczytał list skierowany do uczestników obrad przez prezydenta Andrzeja Dudę. Ks. prof. Józef Marecki przekazał z kolei zebranym posłanie wystosowane przez metropolitę krakowskiego abp. Marka Jędraszewskiego.

– W dniu wyboru Karola Wojtyły na papieża „Manifest komunistyczny” przegrał z Ewangelią. To było zwycięstwo dobra nad złem, miłości nad nienawiścią, zwycięstwo prawdy nad kłamstwem – mówił w wystąpieniu otwierającym konferencję prezes IPN dr Jarosław Szarek.

W imieniu NEB naukowe spotkanie w Krakowie otworzyła jego przewodnicząca dr hab. Réka Földváryné Kiss. Następnie pierwszy panel dyskusyjny poprowadził dyrektor Oddziału IPN w Krakowie dr hab. Filip Musiał. Krakowski IPN jest współorganizatorem konferencji.

Głównym tematem obrad będzie sytuacja kościołów chrześcijańskich w dyktaturach komunistycznych, ze szczególnym uwzględnieniem działalności Jana Pawła II jako przywódcy Kościoła katolickiego. 9 i 10 października uczestnicy konferencji spotykają się w Auditorium Maximum UJ. Następnie przeniosą się do Budapesztu. Na koniec, 12 października, zaplanowano uroczyste zakończenie obrad w siedzibie węgierskiego parlamentu.

Patronat honorowy nad konferencją sprawują metropolita krakowski abp Marek Jędraszewski, marszałek Sejmu RP Marek Kuchciński, marszałek Sejmu Republiki Węgierskiej László Kövér. Wstęp na obrady w Krakowie (Auditorium Maximum UJ, ul. Krupnicza 33) jest wolny.

16 października 1978 r., podczas konklawe w Watykanie, na przywódcę Kościoła katolickiego kardynałowie wybrali metropolitę krakowskiego kard. Karola Wojtyłę. Papieżem został Polak, który osobiście doświadczył dwóch zbrodniczych totalitaryzmów XX wieku – nazizmu i komunizmu. 22 października podczas mszy świętej inaugurującej pontyfikat, Jan Paweł II wypowiedział słynne słowa: Nie lękajcie się!

Działalność papieża Polaka w znacznym stopniu przyczyniła się do upadku komunistycznej dyktatury w Europie Środkowej i Wschodniej. Jego posługa zyskała ogromny prestiż. Stał się najbardziej wpływowym przywódcą duchowym XX wieku.