Dziedzictwo
Prezentacja odnowionych woluminów Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie: To bezcenny pomnik kulturowego dziedzictwa
W Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie przy ul. Franciszkańskiej 3 odbyła się prezentacja odnowionych woluminów: Acta Officialia i Acta Episcopalia. – Stanowią one bezcenny pomnik polskiego, kościelnego i narodowego dziedzictwa kulturowego – powiedział ks. prof. Kazimierz Łatak CRL.
Dyrektor Archiwum Kurii Metropolitalnej, ks. prof. Jacek Urban, stwierdził że Officialia i Episcopalia to zbiór, dzięki któremu można poznać dzieje Archidiecezji Krakowskiej. Jest to ogromne źródło wiedzy o Kościele w Małopolsce, Górnym Śląsku i Podlasiu. – Episcopalia, czyli akta biskupa oraz Officialia, czyli akta oficjała i wikariusza generalnego – dziś powiedzielibyśmy, że są to akta kurialne i sądu metropolitalnego. To zasadnicze instytucje potrzebne w funkcjonowaniu diecezji i poznaniu jej dziejów – wyjaśnił. Każdego roku poddanych konserwacji jest około 50 woluminów. Ks. Jacek Urban podkreślił, że zobowiązaniem współczesnych jest troszczyć się o to dziedzictwo, by przekazać je kolejnym pokoleniom. Kolejno odnowieniu zostaną poddane administratorialia oraz księgi wizytacji biskupich. – Jest to dla nas każdego roku święto, gdy możemy pokazać kolejne tomy, które zostały zakonserwowane i zdigitalizowane – powiedział i stwierdził, że od przyszłego roku będą one upublicznione wirtualnie.
Jak informuje Ewa Pietrzak, konserwator dzieł sztuki, przy tym projekcie pracowało 10 konserwatorów, udało się zakończyć pracę nad 45 woluminami. Jest to konserwacja zachowawcza, która obejmuje ich oczyszczenie, naprawę, wzmocnienie, zabezpieczenie. Zostało jeszcze około pięćdziesięciu woluminów do zabezpieczenia.
Kierownik Katedry Nauk Pomocniczych Historii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego ks. prof. Kazimierz Łatak CRL stwierdził, że odnowione archiwalia są źródłem ogromnej wiedzy, oddają procesy kulturotwórcze i cywilizacyjne na terenach dawnej Archidiecezji Krakowskiej. – Te księgi odczytuję jako lustro, w którym odbija się historia Kościoła, Polski, a nawet sprawy międzynarodowe – powiedział. Zauważył, że krakowskie archiwalia są jednymi z najlepiej zachowanych. – Stanowią one bezcenny pomnik polskiego, kościelnego i narodowego dziedzictwa kulturowego. Pomnik procesów kulturotwórczych i cywilizacyjnych, zachodzących w Archidiecezji Krakowskiej w ówczesnej Małopolsce i nie tylko – stwierdził. Wskazał, że są one wyjątkowe, ponieważ powstawały w mieście uniwersyteckim, w którym przenikały się kultury i prądy myślowe. Przybliżył także historię studiów naukowych nad archiwaliami Archidiecezji Krakowskiej zauważając, że są one niewystarczające. Zarysował wartość źródłową oficjaliów, prezentują one na przykład stan szkolnictwa przykościelnego w Małopolsce, aktywność kobiet w Krakowie, a także obowiązujące zwyczaje, np. sposoby zawierania małżeństw. Pojawia się tam wiele ciekawych informacji o życiu ówczesnych ludzi, także tych sensacyjnych: kradzieże, potwarze, szantaże, fałszerstwa. Można znaleźć także wzmianki na temat rzemiosła i sztuki. – Studium tych oficjaliów (…) przekonuje, że życie toczyło się zawsze podobnie, że jest procesem w dłuższym trwaniu ze swymi blaskami i cieniami. Należy zatem pogratulować Archidiecezji Krakowskiej, kierownictwu i pracownikom archiwum, grupie konserwatorów, za podjęcie wysiłków podtrzymujących te pomniki w trwaniu dla przyszłych pokoleń. Mam zaszczyt uczynić to w imieniu środowisk naukowych – podkreślił.
Acta Officialia i Episcopalia Archidiecezji Krakowskiej to jedyny w Polsce zachowany w całości, kompletny zespół rękopisów, liczący 625 tomów. Składają się na nie kompletne „brudnopisy”, jak i „czystopisy” poszczególnych roczników. Realizowany od 2010 roku proces konserwacji dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pozwala na właściwe zabezpieczenie unikatowych zabytków piśmiennictwa. Zakonserwowane obiekty są udostępniane archiwistom i badaczom w czytelni Archiwum przy ul. Franciszkańskiej 3.