Prof. Błażej Kmieciak rozpoczął wykład od postawienia pytania, kiedy dziecko zaczyna być pacjentem. Zwrócił uwagę, że Kodeks Etyki Lekarskiej wskazuje, że gdy personel medyczny ma do czynienia z kobietą w ciąży, to de facto obejmuje opieką dwóch pacjentów. Prof. Kmieciak przywołał też przykłady operacji chirurgicznych dokonywanych na dzieciach w łonach matek.

Od 2008 r. prawa pacjenta w Polsce ulokowane są w Ustawie o prawach pacjenta. – Dziecko posiada każde prawo jako pacjent – podkreślił prof. Kmieciak, ale dziecko nie może korzystać w pełni z każdego uprawnienia zawartego w tej ustawie.

Do 16 roku życia dziecko posiada wszelkie prawa jako pacjent o charakterze godnościowym, ma także prawo do informacji, która jest niezbędna do celów diagnostycznych i terapeutycznych, ale nie jest uczestnikiem pewnych decyzji medycznych poza trzema wyjątkami. Lekarze mają obowiązek poinformowania o planowanych działaniach i poproszenia o zgodę w przypadku przerwania ciąży (w tym przypadku dziewczynka od 13 roku życia może wyrazić lub nie wyrazić zgody na przerwanie ciąży; jeśli dziewczynka się nie zgadza, a jej rodzice się zgadzają, to decyzję podejmuje sąd), udziału dziecka w eksperymencie o charakterze badawczym oraz w przypadku transplantacji szpiku dla osoby bliskiej.

Między 16 a 18 rokiem życia mamy do czynienia ze zgodą kumulatywną – dziecko, razem ze swoimi prawnymi opiekunami, jest współdecydentem w sprawach o charakterze medycznym. Od 18 roku życia każdy pacjent ma prawo do pełnej poufności, co dzieje się między nim a lekarzem w relacji terapeutycznej.

Bioetyk zwrócił uwagę także na problem eutanazji dzieci. – Pacjent jest kimś, kogo lekarz czy pielęgniarka ma objąć profesjonalną troską – mówił prof. Kmieciak. – Uśmiercenie dziecka nie jest działaniem medycznym. Jest działaniem kontra medycznym – podkreślił. Zakończył zachętą, aby w tym kontekście każdy dorosły przypomniał sobie, że kiedyś też był dzieckiem i zastanowił się, co czuł, gdy był poddawany jakimś procedurom medycznym.

Wykład „O prawach dziecka jako pacjenta” jest dostępny na kanale YouTube Interdyscyplinarnej Akademii Bioetyki. W środę 31. maja o godz. 19.00 zaplanowana jest sesja Q&A, w czasie której ekspert odpowie na nadesłane pytania. Szczegóły na stronie www.akademiabioetyki.pl, na której również można bezpłatnie subskrybować newsletter, aby otrzymać linki do spotkania i przypomnienie o wydarzeniu.

Dr hab. n. praw. Błażej Kmieciak, prof. UM w Łodzi, pedagog specjalny, socjolog prawa i bioetyk, jest absolwentem resocjalizacji, socjologii i podyplomowych studiów w zakresie prawa medycznego i bioetyki. Ukończył Szkołę Praw Człowieka organizowaną przez Helsińską Fundację Praw Człowieka oraz Szkołę Profilaktyki Uzależnień w Warszawie. Posiada uprawnienia mediatora. Odbywał kurs z zakresu bioetyki organizowany przez Kennedy Institute of Ethics, Uniwersytetu Georgetown oraz półroczne szkolenie dotyczące praktyki w przestrzeganiu praw dziecka oraz przeciwdziałaniu przemocy wobec dzieci organizowane przez Center for Health and Human Rights Uniwersytetu Harvard i Organizację Narodów Zjednoczonych. Przez osiem lat pełnił funkcję Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego. W tym czasie kierował również działem „bioetyka” portalu biotechnologia.pl. Był przewodniczącym zespołu przy Rzeczniku Praw Pacjenta ds. opracowania standardów postępowania w terapiach medycznych stosowanych w okresie kończącego się życia. Był członkiem Zespołu ds. Ochrony Autonomii Rodziny i Życia Rodzinnego przy Ministerstwie Sprawiedliwości. Pracuje w Zakładzie Prawa Medycznego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Od 2020 r. jest członkiem Państwowej Komisji ds. Pedofilii. Jest także przewodniczącym rady naukowej Interdyscyplinarnej Akademii Bioetyki.

Bioethics Lab to nowatorski dwuletni cykl spotkań kierowany głównie do międzynarodowej społeczności bioetyków i naukowców z różnych dziedzin oparty o interdyscyplinarne wykłady wybitnych ekspertów. Dostęp do dyskusji i wykładów jest bezpłatny, otwarty dla wszystkich zainteresowanych, w tym studentów.

Bioethics Lab to jeden z projektów w ramach powstałej w Krakowie Interdyscyplinarnej Akademii Bioetyki, której celem jest popularyzacja nauki, rozwój bioetyki i edukacji bioetycznej w Polsce, a także promocja wiedzy i badań naukowych w zakresie nauk przyrodniczych i medycznych, które są nieodłącznie związane z licznymi, wciąż nowymi dylematami natury etycznej.

Interdyscyplinarna Akademia Bioetyki została objęta honorowym patronatem Ministra Edukacji i Nauki. Projekt jest dofinansowany ze środków budżetu państwa w ramach programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki.

Szczegóły na www.akademiabioetyki.pl.