Przewodniczący Episkopatu prezentuje pokrótce cztery formy nacjonalizmu: integralny, chrześcijański, laicki, neopogański oraz szowinizm, uważany za skrajną formę nacjonalizmu. Ich wspólną cechą jest przekonanie, że „naród jest najwyższym dobrem”. Tymczasem „Kościół katolicki krytycznie postrzega nacjonalizm, gdyż stawianie narodu na szczycie hierarchii wartości może prowadzić do swego rodzaju bałwochwalstwa” – zauważa abp Gądecki. Papież Pius XI przestrzegał przed takim błędem w encyklice „Mit brennender Sorge” z 1937 r.

Abp Stanisław Gądecki podkreśla, że w przeciwieństwie do nacjonalizmu – patriotyzm jest postawą godną pielęgnowania. „Chrześcijanin żyje dogłębnie włączony w życie poszczególnych narodów i jest znakiem Ewangelii również w wierności swojej ojczyźnie, swemu narodowi, kulturze narodowej, zawsze jednak w wolności, którą przyniósł nam Chrystus (por. św. Jan Paweł II, Redemptoris misio, 43), bez uczucia niechęci do innych narodów” – zauważa Przewodniczący Episkopatu.

Konferencja Episkopatu Polski wydała w ostatnich latach dwa dokumenty na temat współczesnych wyzwań patriotyzmu. Pisząc o tym Przewodniczący Episkopatu zaznacza, że w 2012 roku biskupi polscy podkreślili, że patriotyzm staje się elementem ładu i spokoju, gdy budowany jest na wierze i nakazie miłości bliźniego. Abp Gądecki przypomina, że w ubiegłym roku został opublikowany dokument pt. Chrześcijański kształt patriotyzmu, w którym biskupi zwrócili uwagę na to, że w sytuacji głębokiego sporu politycznego, jaki dzieli Polskę, patriotycznym obowiązkiem wydaje się również „zaangażowanie w dzieło społecznego pojednania poprzez przypominanie prawdy o godności każdego człowieka, łagodzenie nadmiernych politycznych emocji, wskazywanie i poszerzanie pól możliwej i niezbędnej dla Polski współpracy ponad podziałami oraz ochronę życia publicznego przed zbędnym upolitycznianiem”.

Przewodniczący KEP zaznaczył również, że w kontekście nowej generacji polskich środowisk narodowych, które odwołują się do założeń przedwojennej Narodowej Demokracji „z jednej strony mamy do czynienia z ludźmi o poglądach prawdziwie nacjonalistycznych, którzy hołdują hasłu „Polska [wyłącznie] dla Polaków”, z drugiej zaś strony – z ludźmi o zwyczajnych poglądach patriotycznych. Potrzebna więc jest dalsza formacja” – zaznacza. 

Na koniec abp Gądecki życzył wszystkim rodakom w kraju i za granicą „aby 100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości umocniła w nas miłość Ojczyzny w duchu prawdziwego patriotyzmu”.