W czasie wykładu „Sztuczna inteligencja wobec prawa” r. pr. Artur Gontarczyk zwrócił uwagę na różne koncepcje prawne podejmujące temat regulacji dotyczących sztucznej inteligencji. Jedna z nich zakłada, że skoro wytwory sztucznej inteligencji pochodzą z jakiegoś urządzenia, jakiejś maszyny, to powinny podlegać prawom własności z kodeksu cywilnego. Inna koncepcja zakłada przyznanie osobowości prawnej sztucznej inteligencji. W tym kontekście prawnik zwrócił uwagę, że np. spółka prawa handlowego może nabywać własność, albo pozywać, jeżeli ktoś naruszył jej dobre imię – do takich działań byłby upoważniony robot czy maszyna.

Wskazując na regulacje prawne w różnych krajach azjatyckich, europejskich i USA zaznaczył, że w Chinach skupiono się na poszczególnych algorytmach w przeciwieństwie do Europy, gdzie ustawodawca stara się ogarnąć jednym parasolem regulacyjnym wszystkie sfery związane ze sztuczną inteligencją. Podał przykład kodeksu postępowania etycznego dla inżynierów robotyki, według którego ich praca musi przynosić korzyści, a nie może szkodzić; informatycy w swoich działaniach muszą być autonomiczni i kierować się zasadą sprawiedliwości.

W kwietniu 2021 roku powstał projekt unijnego rozporządzenia, w którym zapisano definicję systemu sztucznej inteligencji. Jest to oprogramowanie wykorzystujące co najmniej jedną z technik, które dla danego celu określonego przez człowieka generują określone wyniki. W dokumencie zastosowano podejście oparte na analizie ryzyka dzieląc je na cztery grupy: minimalne, ograniczone, wysokie i takie, które jest absolutnie nie do zaakceptowania. Ostatnie w UE będą zakazane całkowicie, dwa pośrednie będą regulowane, a te minimalne będą regulowane tylko na tyle, na ile jest to konieczne. Niebezpieczne rozwiązania dotyczą m.in. systemów biometrycznych, a zakazane absolutnie ma być stosowanie technik podprogowych, będących poza świadomością danej osoby, a także takich, które wykorzystują dowolne słabości określonych grup osób. Absolutnie zakazane będzie klasyfikowanie wiarygodności osób fizycznych na podstawie ich zachowania społecznego, co realizuje np. system społecznej odpowiedzialności wdrożony w Chinach. Zakazane będzie także wykorzystywanie systemów zdalnej identyfikacji biometrycznej w czasie rzeczywistym w przestrzeni publicznej do celów egzekwowania prawa. Jak wyjaśnia prawnik, chodzi o takie systemy, w których kamera obserwuje tłum ludzi i wyłapuje z niego przestępców. Wyjątkiem będzie np. poszukiwanie potencjalnych ofiar przestępstw, głównie zaginionych dzieci czy zapobieganie terroryzmowi.

Artur Gontarczyk zwrócił też uwagę na unijną dyrektywę o zasadach cywilnych, której przepisy dotyczą np. sytuacji, kiedy jakaś maszyna wyrządzi komuś krzywdę albo szkodę. Inny problem dotyczy kwestii prawno autorskich – kto jest właścicielem praw autorskich do dzieła stworzonego przez robota? – Sztuczna inteligencja musi być objęta garniturem prawnym, musi być objęta regulacjami, ponieważ pozostawienie jej samej sobie może być bardzo niebezpieczne dla społeczeństw i państw – podsumował radca prawny.

Wykład jest dostępny na kanale Interdyscyplinarnej Akademii Bioetyki w serwisie YouTube:

Artur Gontarczyk jest radcą prawnym, absolwentem Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i byłym słuchaczem studiów licencjacko-doktoranckich z zakresu prawa kanonicznego w Instytucie Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Był uczestnikiem Acton University w Grand Rapids, Michigan (USA) i Sonntagberg (Austria) oraz stażystą Biura Głównego World Youth Alliance w Brukseli (Belgia) i Federacji Konsumentów w Krakowie. Jest absolwentem Szkoły Prawa Słowackiego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, był stypendystą Instytutu Państwa i Prawa Słowackiej Akademii Nauk w Bratysławie. Ukończył aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Krakowie. Prowadzi Kancelarię Radcy Prawnego. Specjalizuje się m.in. w prawie o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych oraz przepisami o swobodnym przepływie danych osobowych (RODO).

Wiosenna Szkoła Bioetyki to program szkoleń eksperckich dla bioetyków, naukowców z różnych dziedzin, personelu medycznego, studentów oraz wszystkich zainteresowanych, którzy w swojej pracy i środowisku spotykają się z tematami bioetycznymi. Druga edycja odbyła się w Krakowie w dniach 14-15 kwietnia 2023 r.

Wiosenna Szkoła Bioetyki to jeden z projektów w ramach powstałej w Krakowie Interdyscyplinarnej Akademii Bioetyki, której celem jest popularyzacja nauki, rozwój bioetyki i edukacji bioetycznej w Polsce, a także promocja wiedzy i badań naukowych w zakresie nauk przyrodniczych i medycznych, które są nieodłącznie związane z licznymi, wciąż nowymi dylematami natury etycznej.

Interdyscyplinarna Akademia Bioetyki została objęta honorowym patronatem Ministra Edukacji i Nauki. Projekt jest dofinansowany ze środków budżetu państwa w ramach programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki.

Szczegóły na www.akademiabioetyki.pl.