W krakowskiej Bazylice Świętego Michała Archanioła Sanktuarium Męczeństwa Świętego Stanisława na Skałce list intencyjny w tej sprawie podpisali: marszałek Witold Kozłowski, wicemarszałek Tomasz Urynowicz i o. Arnold Chrapkowski - Generał Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika. W wydarzeniu wzięli także udział: o. dr Mariusz Tabulski – Przeor klasztoru na Skałce i Rektor Wyższego Seminarium Duchownego Zakonu Paulinów, Beata Białowąs – Członek Zarządu Województwa Śląskiego, Iwona Gibas – Członek Zarządu Województwa Małopolskiego, Rafał Kandziora – Radny Sejmiku Województwa Śląskiego, Grzegorz Biedroń – prezes Małopolskiej Organizacji Turystycznej i o. Jerzy Kielech – proboszcz parafii na Bachledówce w Czerwiennem.

Nowo tworzony Szlak Dziedzictwa Kulturowego Paulinów zainicjowany został przez Zakon Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika. Pierwszy fragment szlaku powstaje na terenie województwa śląskiego. Kolejny powstanie w Małopolsce. Na terenie Polski Paulini obecni są od 1382 r. Pierwszy klasztor pauliński powstał w Częstochowie na wzgórzu jasnogórskim. Aktualnie w Polsce istnieją 23 klasztory i domy zakonne, z 70. na całym świecie. Zlokalizowane są one prawie we wszystkich województwach, ale najwięcej znajduje się ich w województwie śląskim i małopolskim. Tematem przewodnim działań szlakowych będzie „duchowość w drodze”, wsparta chęcią ukazania roli Zakonu Paulinów w historii Polski i społeczności lokalnych, a także prezentacji duchowości paulińskiej oraz dziedzictwa kulturowego i architektury Zakonu. Założeniem jest, by szlak jako turystyczno-kulturowy, oprócz elementów poznawczych zawierał również aspekt edukacyjny. Szlak zainicjowano z myślą o różnych grupach docelowych, których motywacje są rozpięte pomiędzy duchowością, wiedzą i aktywnością.

- Marszałkowie, szanowni panowie radni, dostojni goście, jesteśmy w miejscu szczególnym, w szczególnym czasie, ale też w szczególnym dniu. W imieniu Zarządu Województwa Małopolskiego chcę wyrazić ogromną radość, ale i ogromną satysfakcję w związku z rozpoczęciem bardzo bliskiej współpracy z Zakonem Paulinów. Dziś również jednoczy się – w pewnym symbolicznym zakresie - współpraca z naszymi sąsiadami z Województwa Śląskiego. Oczywiście, zakres tej współpracy jest dużo szerszy. Mamy bardzo wiele różnych wspólnych tematów, jak choćby wspólne organizowanie Juromanii, czyli święta Jury Krakowsko-Częstochowskiej, czy rewitalizacja trasy 97, łączącej Suchą Beskidzką z Żywcem, która niewątpliwie będzie ogromnym pobudzeniem gospodarczym dla tamtego obszaru. Wszystko wskazuje na to, że będzie to również wspólne organizowanie wielkiego wydarzenia, jakim będą Igrzyska Europejskie w 2023 roku. Mówię o tym dlatego, że w sposób szczególny Ojcowie Paulini również łączą naszą współpracę z Województwem Śląskim – mówi Witold Kozłowski, Marszałek Województwa Małopolskiego.

- Ojcze generale, pragnę zadeklarować w imieniu Zarządu Województwa Małopolskiego, że ten list intencyjny, który dzisiaj podpisaliśmy, będzie przez nas traktowany bardzo poważnie. Dołożymy wszelkich starań, abyśmy wspólnie potrafili osiągnąć te cele, które stawiamy sobie na tym etapie w sposób dość ogólny – chodzi o Europejski Szlak - ale to będzie musiało przyjąć również formułę bardzo wielu różnych celów, które po drodze będziemy musieli osiągnąć. Jestem przekonany, że właśnie to miejsce, gdzie dzisiaj jesteśmy, będzie dla nas ogromnym wsparciem w osiąganiu tych wielkich celów, dzieł, które stawiamy sobie dzisiaj. Bardzo dziękuję, ojcze generale, za możliwość uczestniczenia wspólnie w tym dużym projekcie. Bardzo serdecznie dziękuję również naszym sąsiadom z Województwa Śląskiego – dodaje Witold Kozłowski.

Szlak obejmował będzie trasy piesze, rowerowe i samochodowe z opisami obiektów i miejsc, kwerendą historyczną oraz praktyczną platformą informacyjną. Najważniejszym miejscem na mapie szlaku na terenie województwa małopolskiego będzie klasztor z 1472 roku i nieco późniejsza Bazylika Świętego Michała Archanioła i Sanktuarium Męczeństwa Świętego Stanisława na Skałce wraz z Kryptą Zasłużonych Polaków, a także zabudowania klasztorne z kościołem pw. Matki Bożej Częstochowskiej na Bachledówce w Czerwiennem.

- Szlak Paulinów stanowić będzie nową ofertę turystyczną, która doskonale wpisuje się w obecne trendy turystyczne. W wyniku pandemii Covid-19 uległy one znaczącej zmianie. Wzrosło zapotrzebowanie na aktywne formy wypoczynku, takie jak wędrowanie, czy rower, autentyczność, slow, eko, czas by pobyć samemu ze sobą, kontemplację na łonie natury – mówi Tomasz Urynowicz, Wicemarszałek Województwa Małopolskiego.

- Pierwszym elementem prac będzie opracowanie koncepcji przebiegu Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Kulturowego Paulinów na terenie województwa małopolskiego. Docelowo szlak, oprócz Polski, ma objąć liczne miejsca Europy, gdzie Zakon Paulinów „strzeże” obiekty i zabytki związane z europejską historią i tradycją kultu Świętego Pawła Pustelnika, w tym Węgry – kolebkę Zakonu, klasztory w Chorwacji, Słowacji, a także we Włoszech, Niemczech oraz w Czechach – dodaje Tomasz Urynowicz.

- Małopolski odcinek Szlaku będzie stanowił wspaniałą skarbnicę i wizytówkę dorobku zakonu w naszym regionie. Zakon sprawuje bowiem pieczę nad obiektami i zabytkami o ogromnej wartości historycznej i kulturowej. Dzięki temu przedsięwzięciu, to wyjątkowe dziedzictwo stanie się z pewnością bardziej przystępne zarówno dla turystów zainteresowanych historią i poszukiwaniem wiedzy, jak i osób, dla których obecność w takich miejscach ma przede wszystkim wymiar duchowy – podkreśla Iwona Gibas z zarządu województwa.

Kulturowe dziedzictwo Paulinów sięga XIII wieku. Charyzmat Zakonu wskazuje na łączenie życia kontemplacyjnego z działalnością apostolską. Patronem Zakonu jest Święty Paweł z Teb żyjący na przełomie III i IV wieku. Wraz z rozwojem Zakonu i wzrastającą liczbą klasztorów i kościołów Paulini wytworzyli swój styl założeń architektonicznych oraz wystrojów wznoszonych przez siebie siedzib oraz miejsc kultu. Na poszczególnych terenach powstawały budowle, których, mimo ogromnych zniszczeń dokonanych przez Turków w wieku XVI na terenie Węgier, a także innych zawieruch wojennych, zachowało się do naszych czasów.

- Dzisiejsze spotkanie jest ukoronowaniem naszego wspólnego wysiłku o to, aby to dziedzictwo, które skupia ziemia małopolska zostało w ten europejski szlak włączone. Wyrażam wdzięczność panom marszałkom i wszystkim, którzy włączyli się w prace, które zmierzają do rozszerzenia, już na drugie województwo Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Kulturowego Paulinów. Mam nadzieję, że w przyszłości dołączą do nas także inne kraje – powiedział w Krakowie o. Arnold Chrapkowski, Generał Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika.

O wysokiej kulturze materialnej Paulinów świadczą liczne zabytki ruchome stanowiące spuściznę pokoleń mnichów Zakonu. Należą do nich archiwalia, rękopisy, starodruki, malarstwo, rzeźba, meble, paramenty liturgiczne (złotnictwo i tkaniny). Osobną dziedziną, w której kultura paulińska posiada szczególne osiągnięcia jest muzyka kościelna, a jej materialnym śladem są liczne archiwalia muzyczne zachowane do dziś, w tym zabytkowe księgi liturgiczne oraz dawne instrumenty muzyczne.

Centralnym punktem Szlaku Paulinów będzie Sanktuarium na Jasnej Górze zlokalizowane w województwie śląskim. W województwie małopolskim najważniejszym miejscem będzie klasztor i Bazylika Świętego Michała Archanioła i Świętego Stanisława na Skałce. Oprócz bezcennych zabytków kultury i sztuki, klasztor skałeczny założony przez Jana Długosza w 1472 roku, posiada dobrze zachowane archiwum – bibliotekę, która swoje początki ma już w akcie fundacyjnym, w której znajdziemy wiele bezcennych dokumentów, ksiąg i inkunabułów.

Małopolski odcinek Szlaku Paulinów stanowić będzie naturalną kontynuację fragmentu szlaku zlokalizowanego na terenie województwa śląskiego, co oznacza, iż jego początek będzie przedłużeniem szlaku przebiegającego przez teren województwa śląskiego. W Województwie Małopolskim wytyczonych jest wiele szlaków turystyczno-kulturowych, które stanowić będą ofertę komplementarną dla Szlaku Paulinów (np. Szlak Orlich Gniazd, Szlak Architektury Drewnianej, Szlak maryjny), co z pewnością uatrakcyjni zwiedzanie turystom, którzy wybiorą ten szlak, jako cel zwiedzania i odkrywania Małopolski.