Dialog
Wręczono nagrody im. ks. Musiała za dialog chrześcijańsko-żydowski
W Urzędzie Miasta Krakowa wręczono Nagrody im. ks. Musiała zasłużonym dla dialogu chrześcijańsko- i polsko-żydowskiego. Laureatami tegorocznej edycji zostali prof. Jan M. Małecki oraz prof. Aleksander Skotnicki. Nagrodą specjalną pośmiertnie uhonorowano Joannę Brańską.
- Jeżeli moja działalność naukowa przebiegała w duchu współpracy chrześcijańsko-żydowskiej, to wynikało to ze zwykłej przyzwoitości - mówił prof. Małecki. Przyznał, że w swoich historycznych opracowaniach starał się nie pomijać wkładu Żydów w kulturę i gospodarkę Polski. - Nie wzywałem do pojednania między nami, jednak wydaje mi się, że prowadziło do niego już samo wprowadzenie do świadomości Polaków dziejów polskich Żydów. Zrozumiałem, że takie działania przyczyniały się do eliminowania stereotypów - mówił laureat. Prof. Małecki z radością patrzy także na przemiany, jakie następują w ciągu ostatnich dziesięcioleci w kościele katolickim w wyniku uchwał Soboru Watykańskiego II i działalności ostatnich papieży. - Równocześnie napawają głębokim bólem nienawistne wypowiedzi moich rodaków, którzy zarazem deklarują i chętnie manifestują swój katolicyzm - ubolewał profesor.
Drugi z laureatów prof. Aleksander Skotnicki zadedykował swoje wyróżnienie dwóm postaciom: swojej babce - Annie Sokołowskiej, która za pomoc Żydom trafiła do obozu Ravensbruck, gdzie została zamordowana oraz profesorowi Julianowi Aleksandrowiczowi, który nakazywał swoim uczniom "budowanie mostów". Profesor zauważył, że ta nagroda służy nie tylko laureatom, ale przed wszystkim temu, żebyśmy pamiętali o wielkim krakowianinie, znanym na całym świecie księdzu Musiale. - Jestem lekarzem hematologiem i zajmuję się szpikiem kostnym. Ks. Boniecki powiedział kiedyś, że ks. Musiał był franciszkaninem do szpiku kości - wspominał. Laureat przypomniał, że na nowym cmentarzu żydowskim przy ulicy Miodowej w Krakowie jest jedyna w Polsce tablica upamiętniająca chrześcijańskiego kapłana Polaka.
Były prezes klubu Przemierze, Janusz Poniewierski uzasadnił pośmiertne wyróżnienie dla Joanny Brańskiej. - Niebywała jest liczba inicjatyw na rzecz dialogu za którymi stała. Ponad 700 wydarzeń w ciągu 20 lat. Budziła do dialogu chrześcijańsko-żydowskiego Polskę małych miasteczek, cichych parafii, nieznanych domów kultury - mówił o zmarłej. Nagrodę odebrała siostra Joanny Brańskiej - Jolanta.
Gratulując laureatom bp Grzegorz Ryś podkreślił, że obchodziliśmy 50. rocznicę deklaracji "Nostra aetate" podjętej na Soborze Watykańskim. - Deklaracja stanowi przewrót w myśleniu kościoła o relacjach w stosunku do Żydów. Prawdziwe przewroty dokonują się nie w dokumentach, tylko w ludziach, dlatego ważne jest nie tyle urządzać rocznice, co odnajdywać się w gronie ludzi, którzy próbują żyć tą deklaracją. Ks. Musiał był takim człowiekiem niewątpliwie, dzisiejsi laureaci są takimi ludźmi niewątpliwie - powidział biskup.
W uroczystości oprócz laureatów udział wzięli m.in. Maria Sułkowska - siostra ks. Stanisława Musiała, Ewa Junczyk - Ziomecka - była minister w Kancelarii Prezydenta RP, Jacek Majchrowski - prezydent Krakowa, Tadeusz Jakubowicz - przewodniczący Gminy Żydowskiej w Krakowie, prof. Wojciech Nowak - rektor UJ, Marian Turski, przewodniczący rady Muzeum POLIN.
Nagrodę ustanowił Klub Chrześcijan i Żydów „Przymierze”. Jej fundatorami są Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prezydent Miasta Krakowa i Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie. Wyboru laureatów dokonuje Kapituła, której przewodniczy Rektor UJ. Nagroda jest przyznawana w dwóch kategoriach: za twórczość oraz za inicjatywy społeczne na rzecz dialogu i współpracy chrześcijańsko-żydowskiej i polsko-żydowskiej.
Patron nagrody, ks. Stanisław Musiał SJ, był wytrwałym rzecznikiem dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, konsekwentnie krytykował wszelkie przejawy antysemityzmu i ksenofobii. Od 1981 roku był redaktorem „Tygodnika Powszechnego”, a w latach 1990-1991 zastępcą redaktora naczelnego. Publikował także m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Wprost”, „Polin”, Midraszu” i „Życiu Duchowym”. Był autorem ważnej książki piętnującej grzech antysemityzmu pt. „Czarne jest czarne” oraz laureatem Nagrody im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej.
***
Prof. Jan M. Małecki jest historykiem, emerytowanym profesorem Uniwersytetu Ekonomicznego i jego byłym rektorem. Na Uniwersytecie Jagiellońskim był jednym z pionierów nauczania o historii polskich Żydów. Już w 1983 rozpoczął cykl otwartych wykładów na ten temat, które cieszyły się dużym zainteresowaniem. Jego badania zaowocowały wieloma publikacjami w języku polskim i angielskim. Przez wiele lat przewodniczył Komisji Historii i Kultury Żydów w Polskiej Akademii Umiejętności.
Prof. Aleksander Skotnicki jest lekarzem, kierownikiem Katedry Hematologii Collegium Medicum UJ i ordynatorem Kliniki Hematologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. Aktywnie działa na rzecz współpracy chrześcijańsko-żydowskiej i pamięci o dziedzictwie kultury żydowskiej w Krakowie. Jest twórcą i prezesem Stradomskiego Centrum Dialogu, które od 2008 roku zajmuje się opisywaniem wielopokoleniowych losów żydowskich mieszkańców Polski i Krakowa poprzez wystawy, publikacje, warsztaty czy wykłady.
Joanna Brańska (zm. 17.10.2015) była historykiem sztuki, bibliotekarzem, wieloletnim pracownikiem Zakładu Zbiorów Ikonograficznych Biblioteki Narodowej, założycielem i prezesem Towarzystwa Przyjaźni Polska-Izrael, współpracownikiem Żydowskiego Instytutu Historycznego i Ambasady Izraela w Polsce. Organizatorka i animatorka wielu przedsięwzięć kulturalnych, propagatorka wiedzy o kulturze i sztuce żydowskiej.