Na uroczystość przybyły tłumy wiernych, w tym wieku Polaków. Uczestniczyło w niej 112 kardynałów, przełożeni zakonni, przedstawiciele ponad 20 Kościołów chrześcijańskich (m.in. br. Roger z Taize) oraz oficjalne reprezentacje 106 państw i 15 organizacji międzynarodowych. Na czele polskiej delegacji stał przewodniczący Rady Państwa Henryk Jabłoński.

Uroczystość rozpoczęła się prywatną modlitwą Jana Pawła II przy grobie św. Piotra. Po rozpoczęciu Mszy świętej kard. Pericle Felici, który 16 października z balkonu Bazyliki św. Piotra ogłosił wybór kard. Wojtyły na papieża, nałożył nowemu biskupowi Rzymu paliusz. Następnie zgromadzeni kardynałowie złożyli Ojcu Świętemu homagium. Gdy podszedł kard. Stefan Wyszyński, Jan Paweł II wstał, odwzajemnił jego pocałunek i go uścisnął.

Podczas homilii padły słynne słowa papieża-Polaka: Nie lękajcie się! Otwórzcie na oścież drzwi Chrystusowi! Jego zbawczej władzy otwórzcie granice państw, ustrojów ekonomicznych i politycznych, szerokich dziedzin kultury, cywilizacji, rozwoju. Nie lękajcie się! Jan Paweł II mówił też: Na Stolicę Piotrową w Rzymie wstępuje dziś biskup, który nie jest rzymianinem. Biskup, który jest synem Polski. Ale od tej chwili staje się również rzymianinem. Tak, rzymianinem! A do Polaków Ojciec Święty powiedział: Wszystko, co bym mógł powiedzieć, będzie blade w stosunku do tego, co czuje w tej chwili moje serce. A także w stosunku do tego, co czują wasze serca. Więc oszczędźmy słów. Niech pozostanie tylko wielkie milczenie przed Bogiem, które jest samą modlitwą"